Emekli Maaşı ve Refah Payı Uygulaması
Emekli maaşları Türkiye’de 16 milyon emekliye ödenmektedir. Bu emekliler arasında dul ve yetim maaşı alanlar da bulunmaktadır. Emeklilere yılda iki kez maaş artışı yapılır. Ocak ve Temmuz aylarında gerçekleşen bu artışlar enflasyona göre belirlenir. SSK ve Bağ-Kur emeklileri ile dul ve yetim maaşı alanlar için artış oranı, 6 aylık enflasyon oranı kadar olur. Memur emeklileri için ise toplu sözleşme artışıyla birlikte bir önceki zam oranının üzerindeki enflasyon da maaşlara eklenir.
Yüzde 25 Emekli Maaşı Zammı Nasıl Uygulandı?
Son dönemde yapılan bir uygulama ile emekli maaşlarına refah payı eklenerek zam oranları artırılmaktadır. Ocak 2023’te 15 puanlık bir refah payı eklenmiş ve Temmuz ayında ise 7.45 puanlık bir iyileştirme yapılmıştır. Ocak ayında 6 aylık enflasyon oranı yüzde 15 civarında olduğu halde emeklilerin zam oranı yüzde 30’a çıkartılmıştır. Temmuz ayında ise 6 aylık enflasyon oranı 19.77 olarak gerçekleşmiş ve SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 25 zam yapılmıştır. Memur emeklileri için ise enflasyon farkı ile birlikte artış oranı yüzde 17.55’e ulaşmış, ancak burada da 7.45 puanlık bir iyileştirme ile yüzde 25 zam uygulanmıştır. Bu nedenle enflasyonun üzerinde yapılan bu oransal ya da seyyanen artışlar refah payı olarak adlandırılmaktadır.
Geçelim kök aylık konusuna. Son dönemde pandemi döneminde başlatılan bir uygulama ile kök aylık da artırılmıştır. Önce 1000 TL olan kök aylık, 1.500 TL, 3.500 TL, 5.500 TL ve son olarak 7.500 TL olarak uygulanmıştır. Yani bu rakamların altında olan tüm maaşlara Hazine tarafından seyyanen eklemeler yapılarak taban aylığa çıkartılmıştır. Bu nedenle şu anda 4 bin lira, 5 bin lira ve 6 bin lira aylığı olan emeklilere, 7.500 TL’ye tamamlayacak şekilde ödemeler yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir. Yani ödediği prim karşılığında aslında 5.500 lira maaşı olan bir emekli, hesabında 7.500 TL görür. Buna bağlı olarak kendisine 2 bin liralık bir ek ödeme yapılmış olur. Ancak bu durumda dikkat çeken nokta, 7.500 TL’nin o emeklinin aylığı olarak kabul edilmesidir.
Örneğin bir emekli 5.500 TL aylık alırken, bu maaşa 2 bin TL ek ödeme yapılmış olsa da gerçek maaşı değişmez. Yani prim ve çalışırken ödediği kazançlar ne olursa olsun, tüm emeklilerin maaşlarının eşitlenmesi söz konusu değildir. Aksi takdirde daha yüksek primli emekliler için bir haksızlık doğacaktır.
Yukarıdaki örneği devam ettirecek olursak, aylığı 5.500 TL olan bir emekliye 7.500 TL ödenir. Bu durumda bu emekliye yapılan yüzde 25’lik artış aylığına yapılır. Çünkü bu emeklinin aylığı 5.500 TL’dir, 7.500 TL ise ona yapılan destekle ulaşılan bir rakamdır.
Bu emekliye yüzde 25 artış yapıldığında aylığı 5.500 TL’den 6.875 TL’ye yükselir. Bu emeklinin yeni aylığı artık 6.875 TL’dir. Taban aylık uygulaması devam ettiği için bu emekliye yine Hazine tarafından ek ödeme yapılarak aylığı 7.500 TL’ye tamamlanır. Eğer taban aylık artırılmış olsaydı, yeni rakama tamamlanacaktı.
Bu emeklimiz için Ocak ayında yapılacak artış 5.500 TL üzerinden değil, 6.875 TL üzerinden hesaplanır.
Dul ve Yetim Aylığı İçin Oran Öne Çıkıyor
Dul ve yetimlerin aldığı aylıklar da emeklilerin zam oranları kadar artar. Yani dul ve yetimler de Temmuz ayında maaşlarında yüzde 25 artış görürler. Burada herhangi bir farklılık bulunmamaktadır. Farklılık, kök aylık ve taban aylık uygulamalarındadır. Taban aylık belirlendiğinde dul ve yetimler için aldıkları maaş hissesi öne çıkar. Yani 7.500 TL olan taban aylıkla, yüzde 75 hisseyle maaş alan eşler 5.625 TL, yüzde 50 hisseyle maaş alan eşler 3.750 TL, yüzde 25 hisseyle maaş alan yetimler ise 1.875 TL aylık alırlar. Bu rakamların altında olan aylıklar, emeklilerde olduğu gibi Hazine desteğiyle taban rakama tamamlanır. Ancak dul ve yetim maaşları da değişmez. Örneğin 4 bin TL maaşı olan bir eş, yüzde 75 oranında hisse alıyorsa, bu eş
