Emekli Yakınlarına Çift Maaş ve Diğer Avantajlar
Sosyal güvenlik mevzuatı belirli şartları yerine getiren emeklilere ve emekli yakınlarına çift maaş hakkı tanıyor. Hatta bazı durumlarda bu kriterleri sağlayanların üç maaş alma imkanı bile bulunuyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emeklilik hakkı kazananların yaşam standartlarını yükseltmek ve ekonomik güvencelerini artırmak amacıyla çeşitli imkanlar sunuyor. Ancak bu imkanlardan yararlanmak için belli şartları yerine getirmek gerekiyor.
12 Ay Boyunca Çift Maaş
Sosyal güvenlik mevzuatına göre bir sigortalı vefat ettiğinde eşi ister çalışsın ister emekli olsun ölüm maaşı alabiliyor. Eşlerden birisi vefat ettiği zaman sağ kalan eşe maaş bağlanıyor. Burada kadın ya da erkek olunması fark etmiyor.
Eşten Maaş Alma Şartları
Eşi vefat edene; eğer eşinin sigortalılık süresi uygunsa, geliri olup olmadığına bakılmaksızın aylık bağlanıyor. Eşten maaş almak için emekli olmak ya da çalışıyor olmak fark etmiyor. Her iki durumda da eşin maaşı alınabiliyor. Ancak kişi emekli ya da çalışıyor ise alacağı maaşın oranı düşüyor.
Maaş Hesaplama
Çalışmayan ya da emekli olmayan kişi, vefat eden eşinin maaşının yüzde 75’ini alıyor. Çalışan ya da emekli olan kişi ise, ölen eşinin maaşının yüzde 50’sini alıyor. Maaş alma şartlarını karşılayan çocuklar varsa ödenecek para belli oranlarda pay ediliyor.
Gerekli Primi Bildirme Şartı
Vefat eden sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya SSK sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekiyor.
En Düşük Emekli Aylığı
En düşük emekli aylığı ödemesi 7 bin 500 lira. Vefat eden sigortalılardan dolayı gelir ve aylık alan hak sahiplerinin aylık tutarı ise hisseleri oranında hesaplanıyor.
Ölüm Aylığı Ödeme Miktarı
Örneğin eşinin vefat etmesi nedeniyle yüzde 50 hisse oranı olan eşe 3 bin 750 liradan, yüzde 75 hisse oranı olan eşe ise 5 bin liradan az ödeme yapılamıyor. Hem emekli aylığı hem eşinden maaş alan bir kişiye alt sınır aylığı düzenlemesi kapsamında en az 11 bin 250 lira verilebiliyor.
2008 Sonrası Değişiklikler
2008 öncesinde vefat eden sigortalıların yakınları farklı kurumlarda olmak üzere hem yetim hem de dul maaşı alabilmekteydi. Ancak 2008 sonrasında bu sistem değiştirildi, yüksek olan maaş tercih edilip alınıyor. Yani hem eşini hem babasını kaybeden bir kadın, 2008 sonrası bunlardan sadece birisinin maaşını alabiliyor. Fakat bazı istisnalar da bulunuyor.
İstisnai Durumlar
Bazı istisnai durumlarda 3 maaş da mümkün olabiliyor. Kadın emekli olduktan sonra çalışıyor ve eşinin de maaşını alıyorsa 3 ayrı maaş alabiliyor. Ancak bunu kurumdan da aldığı durumlar bulunuyor.
Emekli bir kadın ilk maaşını kendi emekliliğinden alıyor, ikinci maaşını vefat eden eşinden dolayı alabiliyor, üçüncü maaş da eğer babası memur emeklisi ise ve vefat etmişse babasının maaşı olarak ödeniyor.
Ayrı Ayrı Maaş Hakları
4/a’dan olan anne ve 4/a’dan olan babadan ayrı ayrı ölüm aylığına hak kazanılması durumunda, yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı ödeniyor. Hak sahibi 18 yaşına kadar her 2 aylığı, sonra ise yalnızca yüksek olanı alıyor.
