Emeklilik Sistemi ve Reformu: Türkiye’deki Son Gelişmeler
Sosyal Güvenlik Sistemi ve Önemi
Sosyal güvenlik sistemi, Türkiye’de emeklilikle ilgili önemli başlıklar ve reformlarla dikkat çekmeye devam ediyor. Türkiye’nin Orta Vadeli Programı’nda, sosyal güvenlik sistemi için köklü değişiklikler yapılacağı belirtiliyor. Bu reformlar sayesinde 2024 yılında Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemi tam anlamıyla dönüşüm geçirecek. Tamamlayıcı emeklilik ya da ikinci emeklilik ise, bu çalışmaların tamamlanmasından sonra 2024 yılının son çeyreğinde gündeme gelecek. Bu reformla birlikte, 56 yaşında emeklilik mümkün hale gelecek. İşte detaylar…
Sosyal Güvenlik Sistemi Değişiklikleri
Orta Vadeli Program, üç yıllık bir yol haritası çiziyor ve bu programa göre sosyal güvenlik sisteminde köklü değişiklikler yapılacak. Gelecek yıl, sosyal güvenlikle ilgili bir dizi yasa değişikliği yapılacak. Bu değişikliklerle birlikte kişilerin sosyal güvenlik sistemine daha uzun süre dahil olması hedefleniyor. Daha uzun süre çalışanların daha avantajlı bir emeklilik sistemi olduğu öngörülüyor. Ayrıca “hakkaniyetli” düzenlemeler üzerinde de duruluyor. Bu düzenlemeler, emekli aylıklarının ödenen primlerle orantılı olarak düzenlenmesi anlamına geliyor.
EYT Yasasının Etkileri
Geçtiğimiz yıl çıkarılan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasası, sosyal güvenlik sisteminde önemli dengeleri değiştirdi. Bu yasa ile birlikte 2.2 milyon kişi emekliliğe hak kazandı. Ancak hala birçok kişinin emeklilik süreci devam ediyor. EYT ile emekli olanlara SSK’da ortalama 7.797 TL, Bağ-Kur’da 5.811 TL ve Emekli Sandığı’nda 12.389 TL emekli aylığı ödeniyor.
EYT düzenlemesi sonrasında sistemdeki aktif-pasif dengesi değişti. Aktif-pasif dengesi, her bir emekliye düşen çalışan sayısını gösteriyor. Sistemin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için bu oranın 4 olması gerekiyor. Ancak EYT’den sonra bu oran uzun yıllar sonra 1.79’a düştü. Bu durum bir emekliye düşen çalışan sayısının azaldığını gösteriyor ve emeklilik süreçlerinin devam etmesiyle bu oranın daha da düşebileceği tahmin ediliyor.
Gelecek Yıl Meclis’in İlk Gündemi Sosyal Güvenlik
EYT düzenlemesi, yaşam süresindeki artış beklentisi ve çalışma hayatındaki değişimler nedeniyle sosyal güvenlik sisteminde bazı değişikliklerin yapılabileceği konuşuluyordu. Orta Vadeli Program, bu beklentiyi doğrular nitelikte bir çalışma yapılacağını ortaya koyuyor. Programda yapılacak düzenlemelerin ana hatlarına ilişkin detaylar da yer alıyor. Bu düzenlemelerin 2024 yılı üçüncü çeyreğinde hayata geçirileceği ve gelecek yıl Meclis açıldığında öncelikli gündem olan sosyal güvenliğin ele alınacağı belirtiliyor.
Daha Uzun Süre Çalışma İmkanı
Programda yapılacak yasal düzenlemelerin ana hatları da açıklanıyor. Bu düzenlemelerle sosyal güvenlik sisteminde kişilerin daha uzun süre istihdamda kalmasının teşvik edilmesi hedefleniyor. Böylece aktif olarak daha uzun süre çalışanlar için emeklilik dönemi daha avantajlı hale getirilecek. Ayrıca, kişilerin daha uzun süre çalışmasına yönelik teşviklerin yapılması da mümkün olabileceği belirtiliyor.
Primlere Göre Emekli Aylığı
Programda “hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzenlemeler hayata geçirilerek, sistemin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecektir” deniliyor. Hakkaniyet vurgusu özellikle emekli aylıkları için yapılıyor. Özellikle prim ödeyen ve ödemeyen arasındaki farkın ortadan kalktığı eleştirilere yanıt olarak, daha çok prim ödeyenlere daha yüksek maaş bağlanması bekleniyor. Hesaplamalar yapılırken sistemin aktüeryal denge koşullarına da dikkat edilecek.
Tamamlayıcı Emeklilik ve İkinci Emeklilik
Tamamlayıcı emeklilik, uzun
