BORSA KATILIMCILARI ARTIYOR – YÜKSELEN RİSKLER
Gün geçtikçe, borsa katılımcılarının sayısı rekor seviyelere ulaşıyor. Son 2 haftada, 540 bin kişi borsaya katılırken, toplam katılımcı sayısı 5 milyon 636 bin kişiye yükseldi. Bu artış, piyasalarda umut verici bir gelişme olarak karşılanabilir. Çünkü vatandaşlar, paralarını kendi ülkelerinin şirketlerine yatırarak değerlendirmek istiyorlar.
BORÇLU ŞİRKETLER VE YATIRIMCILARIN BULUŞMA NOKTASI
Borçlu veya yeni yatırım yapmak isteyen şirketlerin, ilk durağı artık Borsa İstanbul. Artan ilgi, halka arz sürecini hızlandırmış durumda. Kısa vadede yapılan karlar, borçlu yatırımcıların halka arzlara katılma isteğini artırırken, şirketler için de bu durum önemli bir destek sağlıyor. Borsaya yeni katılan şirketlerin hisseleri hızla değer kazanırken, yüksek getiri hedefleyen yatırımcılar bu fırsattan yararlanarak kısa sürede büyük kar elde ediyorlar.
Bu kar ve arz çılgınlığı sonucunda, yatırımcılar kendi hesaplarının yanı sıra aile bireylerini de sisteme dahil ederek hisse senetlerine yatırım yapıyorlar. Örneğin, anne, baba, dede, amca, hala gibi aile üyeleri, yatırım hesapları ile sisteme entegre oluyorlar. Bu da, bir şirketin halka arzına 100 kişi katıldığını düşündüğümüzde, aslında bu 100 kişinin 10’ar hesabı olan 10 kişiden oluşabileceğini gösteriyor. Hatta bazı gençler, daha fazla hisse alabilmek için dedelerine bile yatırım hesabı açıyorlar.
Uzmanlar bu durumu “büyük bir risk” olarak değerlendiriyor. Yerli yatırımcının halka arzlara olan ilgisinde sorun olmadığını, ancak algılamada sorunlar olduğunu belirten uzmanlar, yaşananların bir “çılgınlık” olduğunu söylüyorlar.
EŞİT DAĞITIM SİSTEMİ
Halka arz dönemi boyunca, birçok şirket yoğun ilgi nedeniyle “eşit dağıtım” yöntemini kullanıyor. Bu yöntemle, büyük yatırımcılarla küçük yatırımcılar aynı sayıda hisseye sahip oluyorlar. Aile üyeleriyle oluşturulan zincirde ise küçük yatırımcı, aile bireylerini de sisteme dahil ederek daha fazla hisse alabiliyor.
TALEP YOĞUNLUĞU
Son halka arzlarda, enerji şirketi Enerya Enerji’ye 2.637.008 yatırımcı ortak oldu. Bu dağıtım ile birlikte, kişi başına ortalama 11 lot hisse düştü. Bir kişinin 11 lot aldığı hisselerde, aynı zamanda aile üyelerini de dahil ederek 66 veya 77 lot hisse alabildiği düşünülebilir. Bu durumda, Türkiye’nin nüfusunun %3.11’i Enerya Enerji’ye ortak görünüyor.
ÇILGINLIK YAŞANIYOR
Uzmanlar, halka arzlara katılanların fiyat düşmesi endişesini taşımadığını belirterek, önlem alınmasını öneriyorlar. SPK ise “Meydana gelebilecek zararlardan biz sorumlu değiliz” diyerek yatırımcıları uyarıyor. Borsa uzmanları ise bir şeylerin ters gittiğini düşünüyorlar. Bir yatırım şirketinin Genel Müdür Yardımcısı, “Son dönemde açılan yatırım hesaplarının çoğu halka arz için açılıyor. Halka açılan şirketler peş peşe 5-10 gün tavan yapıyor. Bu şirketlerin birinde değerleme hatası olması muhtemeldir. Tüm şirketlerde mi var? İnsanlarda fiyat düşmesi korkusu yok. Büyük bir çılgınlık var. Bu durum bir noktada patlayacak.” şeklinde uyarıda bulundu.
